Γιατί είναι σημαντικό να θέσω όρια; Πως θα το κάνω;

 

 Φαντάσου να υπήρχε μία γραμμή με χρώματα γύρω από το σώμα σου ή τις σκέψεις σου, τις συμπεριφορές που λαμβάνεις και τις πιέσεις ή παροτρύνσεις που δέχεσαι. Να βρίσκεται εκεί ανενεργό και όταν το σώμα νιώσει την ανάγκη να φωτίζει τα σημεία για να σε ενημερώσει. Θα ήταν αρκετά βοηθητικό έτσι;

   Όταν μιλάμε για όρια, πολλές φορές, δεν κατανοούμε τη σημασία και την αξία τους. Ίσως γιατί δεν μας μίλησαν για αυτά όσο ήμασταν παιδιά, ίσως πάλι να μη νιώθουμε αρκετά σίγουροι και έτοιμοι να τα τοποθετήσουμε ή να μη γνωρίζουμε καν πως και γιατί να θέσουμε όρια σε όσα δεχόμαστε. 

   Ξέρεις τα όρια δημιουργούν  γραμμές ασφαλείας και (τις περισσότερες φορές) προλαμβάνουν μία συμπεριφορά που μπορεί να γίνει τοξική ή κακοποιητική προς το πρόσωπο μας. Δημιουργούν δηλαδή τις προδιαγραφές για έναν τρόπο ζωής που βασίζεται στις ανάγκες μας και το σεβασμό προς τον ίδιο μας τον εαυτό. 

    Υπάρχει τρόπος να καταλάβω πως δεν έχω θέσει όρια; Μου είναι λίγο δύσκολο να το κατανοήσω.

Φυσικά και υπάρχει. Το σώμα και το πνεύμα μας αντιδράει σε οτιδήποτε δεν το ωφελεί, απλά εμείς ξεχάσαμε να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες μας. Πάμε να δούμε μαζί μερικά από τα ''σημάδια'' που μας δίνει το σώμα και το πνεύμα μας: 

• Νιώθουμε εξαντλημένοι (σωματικά, ψυχικά, συναισθηματικά) 
• Πως η ζωή μας βρίσκεται διαρκώς κάτω από ένα.. μικροσκόπιο. 
• Νιώθουμε δεδομένοι 
• Νιώθουμε ''αδικαιολόγητο'' θυμό, κούραση, δυσαρέσκεια
• Νιώθουμε πως μας εκμεταλλεύονται

    Γιατί όμως, ενώ νιώθουμε έτσι , είναι δύσκολο για κάποιους ανθρώπους να θέσουν τα όρια; 

Οι λόγοι είναι πολλοί, πάμε να δούμε μαζί αυτούς που εμφανίζονται συχνότερα: 

• Δεν γνωρίζουμε πως να το κάνουμε 
• Δεν γνωρίζουμε πως μπορούμε να το κάνουμε
• Φοβόμαστε και νιώθουμε πως δεν μπορεί να γίνει εξαιτίας σχέσεων συνεξάρτησης που έχουμε συνάψει
• Αισθανόμαστε ενοχικά όταν προσπαθούμε να θέσουμε όρια, πως με κάποιο τρόπο προσβάλλουμε κάποιον 
• Νιώθουμε πως δεν θα λαμβάνουμε αγάπη και αποδοχή μετά από αυτό
• Νιώθουμε αδύναμοι να θέσουμε όρια καθώς η θέση του θύματος έχει ριζωθεί στη συμπεριφορά μας
• Δεν γνωρίζουμε τις αξίες μας
• Δεν έχουμε σκεφτεί ποτέ τη σημαντικότητα τους

   Συνήθως η πρώτη συνειδητοποίηση πως αδυνατούμε να θέσουμε όρια έρχεται όταν αντιλαμβανόμαστε πως δεν μπορούμε να πούμε ''όχι'' και μπαίνουμε σε μία διαδικασία ικανοποίησης αναγκών που δεν είναι δικές μας. Μάλιστα είναι κάτι που μας μαθαίνουν από το σπίτι κιόλας πως για να λάβω αποδοχή, αγάπη ή επιβράβευση χρειάζεται να κάνω πράγματα που μπορεί να μη μου αρέσουν κιόλας. Θα σου δώσω ένα παράδειγμα μίας τέτοιας συμπεριφοράς την οποία οι περισσότεροι από εμάς έχουμε βιώσει. Θυμάσαι τις επισκέψεις συγγενών στο σπίτι; Συνήθως ολοκληρώνονταν με ένα ''χαρτζιλίκι'' για να πάρουμε κάτι που χρειαζόμασταν. Θυμάσαι μήπως τη μητέρα, τον πατέρα, τον σημαντικό άλλο, να σε παροτρύνει να φιλήσεις ή να αγκαλιάσεις ως ''ευχαριστώ'' τον άνθρωπο που σου έδωσε χρήματα; 

   Όσο αθώα και αν ήταν από την πλευρά τους η σκέψη, δημιουργεί μοτίβα συμπεριφοράς που στην πορεία της ζωής μας μπορούν να αποβούν ακόμα και καταστροφικά. Πλέον η επιστήμη είναι ξεκάθαρη, όταν ένα παιδί δεν θέλει να αγκαλιάσει ή να φιλήσει έναν άλλο άνθρωπο οφείλουμε να το σεβαστούμε και να το επικροτήσουμε καθώς έτσι μαθαίνει πως μπορεί ( και επιβάλλεται σε κάποιες περιπτώσεις ) να θέσει όρια.  Με μία μικρή υπενθύμιση κάπου εδώ: 

Τα ''ναι'' που λέμε στη ζωή μας όταν ειπωθούν με πλήρη επίγνωση ανοίγουν πόρτες και ευκαιρίες που δεν είχαμε φανταστεί. Όταν όμως γίνονται με κίνητρα που δεν είναι εμφανή, που χρειάζεται σκάψιμο για να τα βρούμε, μπορούν να φέρουν μεγάλες επιπτώσεις στην σωματική, ψυχική, συναισθηματική και πνευματική μας υγεία.

   Μιλάμε λοιπόν για μία αδυναμία που ριζώνεται από μικρή ηλικία στο υποσυνείδητο μας και ως ενήλικοι πια κατανοούμε πως αυτή η αδυναμία μας στην τοποθέτηση ορίων μπορεί να επηρεάσει (αρνητικά) την καθημερινότητα μας. Τότε ήταν μία ''απλή'' αγκαλιά σε έναν συγγενή ενώ δεν θέλαμε, σήμερα μπορεί να είναι η ανάληψη μίας ''αγγαρείας'' στην εργασία μας ή η αποδοχή άσχημων συμπεριφορών από τον - την σύντροφο μας. 

   Τα εξαιρετικά νέα ωστόσο είναι πως μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό, τώρα! 

Προτού όμως προχωρήσουμε θέλω να κάνεις στον εαυτό σου την ερώτηση που προτείνω πάντα, πριν ξεκινήσω τη διαδικασία: είμαι πρόθυμος-η να τη φτάσω στο τέλος; Θέλω πραγματικά στην προκειμένη περίπτωση να μάθω πως να θέτω όρια; Έχω κατανοήσει τη σημαντικότητα τους; Λέγεται πως ο Ιπποκράτης υποστήριζε το εξής: ''Προτού θεραπεύσεις κάποιον ρώτησε τον αν είναι πρόθυμος να το κάνει'' . Έτσι λοιπόν δουλεύουμε και εμείς ως ''αυτοθεραπευτές'', είμαι πρόθυμος-η να συνεχίσω; Το επιθυμώ πραγματικά; Και αφού απάντησες πάμε να συνεχίσουμε! 

Όπως όλες οι δεξιότητες έτσι και αυτή μπορεί να εξασκηθεί, να βελτιωθεί και να ενισχυθεί ώστε να καταφέρουμε να ''αναπνεύσουμε'' ξανά. Η συγκεκριμένη δεξιότητα μάλιστα, είναι μεγίστης σημασίας στο ταξίδι της αυτοφροντίδας και της αυτοβελτίωσης : 

• μας βοηθάει να αποδεχόμαστε τα ''όχι'' από και προς εμάς
• να κατανοούμε τις ανάγκες μας και να τις θέτουμε ως προτεραιότητα
• να μοιραζόμαστε με τους άλλους μόνο όσα πραγματικά επιθυμούμε 
• να κατανοήσουμε πως υπάρχει πάντα η περίπτωση να ''δυσαρεστήσουμε'' κάποιον αν δεν κάνουμε αυτό που θέλει 
•  να δεχτούμε πως είναι εντάξει να επιλέγουμε συνειδητά τα ''όχι'' και τα ''ναι'' μας

Και στο πρακτικό κομμάτι; Πως μπορώ να ξεκινήσω από σήμερα την οριοθέτηση ενώ δεν το έχω ξανακάνει; 

Για κάθε τι που ξεκινάμε καλό είναι να φέρνουμε στο μυαλό μας το πρώτα βήματα ενός παιδιού, δίνουμε χρόνο ώστε να μπορέσει να εξελιχθεί και να σταθεί στα πόδια του. Άλλωστε όλοι από κάπου ξεκινάμε το ταξίδι μας: 

• Αρχικά εντοπίζουμε και κατανοούμε τις αξίες μας (μπορείς να βρεις σχετικό άρθρο και άσκηση εδώ) . Γιατί είναι σημαντικό για εμάς να ικανοποιήσουμε αυτές τις αξίες; Πως μπορούν να γίνουν πυξίδα μας; 
• Ξεκίνα την εξάσκηση με μικρά βήματα, για παράδειγμα την επόμενη φορά που κάποιος θα προσπαθήσει να πάρει τη θέση σου σε ένα κατάστημα, μία υπηρεσία εξήγησε του ευγενικά πως στεκόσουν εκεί πριν από εκείνον-η ( ξέρω μπορεί να σου φανεί αστείο, μα οι μεγάλες αλλαγές έρχονται μετά από πολλά μικρά βήματα) 
• Συνέχισε την εξάσκηση με τον εαυτό σου, επίλεξε τι και πόσα θα μοιραστείς με τους άλλους και πόσα πράγματα θα αποδεχτείς τόσο στον πραγματικό μας κόσμο όσο και στον εικονικό (social media) ! 
• Ξεκίνα να μιλάς, δούλεψε με την έκφραση σου. Μπορείς να ξεκινήσεις από τον καθρέφτη σου, πες στον εαυτό σου για όλα όσα θέλεις να αλλάξεις στις σχέσεις σου με τους άλλους. Στην αρχή ίσως σου φανεί αμήχανο μα αν το συνεχίσεις τα αποτελέσματα θα είναι εκπληκτικά. Με αυτόν τον τρόπο βοηθάς τον εαυτό σου να νιώσει άνετα με την επικοινωνία με τους άλλους και να εκφράζεσαι όπως ακριβώς νιώθεις.

Αν κάνεις το πρώτο βήμα, δηλαδή να αναζητήσεις, να κατανοήσεις, να βελτιώσεις και να ενισχύσεις τις αξίες που σε διέπουν θα δεις πως μπορείς να θέσεις ευκολότερα και χωρίς ενοχές υγιή όρια για μία πιο ήρεμη και παραγωγική καθημερινότητα. Αξίζεις να ζεις με τον τρόπο που επιθυμείς , μπορείς να το κάνεις. Και αν ξεκινήσεις τώρα μετά από ένα χρόνο θα ευγνωμονείς τον εαυτό σου για αυτό που κατάφερες! 

© Γεωργία Σώρου

© Παρα..Φιλοσοφίες