Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας : Γιορτή ή Απολογισμός;

Photo by lil artsy

 

Η παγκόσμια ημέρα της γυναίκας  καθιερώθηκε ως ημέρα μνήμης το μακρινό 1909 και απέκτησε έντονο πολιτικό χαρακτήρα το  1911 με τη συμμετοχή  εκατομμύρια ανθρώπων και την απαίτηση για 

• το δικαίωμα της γυναίκας στο εκλέγειν και σε άλλα δημόσια αξιώματα καθώς και
• την εξάλειψη της διάκρισης εξαιτίας φύλου στην εργασία 

  Για αυτά τα αιτήματα και λόγω της υποστήριξης του κινήματος από κομμουνιστικά μέλη και πολιτικούς μα και με την ενεργή συμμετοχή των γυναικών στην Αγία Πετρούπολη και την απαίτηση της λήξης του Α' παγκοσμίου πολέμου , η ημέρα αυτή συνδέθηκε άρρηκτα με την έναρξη της ρώσικης επανάστασης καθώς και με μία σειρά κινητοποιήσεων και απεργιών δίνοντας στο κίνημα αυτό έναν πολιτικοκοινωνικό χαρακτήρα. 

  Από το 1975 , υπό την αιγίδα του ΟΗΕ , αυτή η μέρα αποτελεί «γιορτή» για την γυναίκα , τους αγώνες και τα δικαιώματα της. Μέχρι και σήμερα η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είτε γιορτάζεται σε αρκετές χώρες κεκαλυμμένα (όπως για παράδειγμα ως ημέρα της μητέρας) ή με μεγάλες γιορτές και κινητοποιήσεις έχοντας ωστόσο χάσει το πολιτικό της πλαίσιο, στις περισσότερες εξ αυτών. 

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα; 

  Η ημέρα της γυναίκας γιορτάστηκε για πρώτη φορά  στην Ελλάδα το 1978 χωρίς βέβαια να πάρει μεγάλες διαστάσεις.  Πριν από αυτή την αλλαγή μα και μετά η θέσπιση νέων νόμων άνοιξε τη συζήτηση της ισότητας και της αξιοκρατίας με αυτά που κατάφεραν στην Ελλάδα να έχουν ως εξής :  

• δικαίωμα ψήφου από το 1952 , με ελάχιστη συμμετοχή στην αρχή
• ίση μεταχείριση βάσει συντάγματος το 1983
• ισότητα στην εργασία το 1986 
• την νομική προστασία ενάντια στην σεξουαλική παρενόχληση στο εργασιακό περιβάλλον το κοντινό μας 1998 

• την εφαρμογή  της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών όσον αφορά στην απασχόληση το 2006 και την ισότητα στην πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες το 2009 καθώς 
• και ενέργειες αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας από το 2006 , με την προστασία των παιδιών για την σωματική κακοποίηση ως τιμωρία μόλις  το  2008 (!) , το οποίο φυσικά μέχρι και σήμερα έχει ανοίξει μία μεγάλη συζήτηση για το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας ανεξάρτητα το φύλο του θύτη και του θύματος.

  Την δεκαετία του 1990 και του 2000 , η βιομηχανία της ομορφιάς και της μόδας χρησιμοποίησε την ιδέα της γυναικείας χειραφέτησης (=κατάσταση αυτονομίας , χωρίς την υποβολή κάποιας εξουσίας στο άτομο ή την ομάδα ατόμων) προς όφελος της, ενισχύοντας την ιδέα μίας γυναίκας που δεν απασχολείται και τόσο με τα τεκταινόμενα μα ασχολείται περισσότερο με την εξωτερική της εικόνα και το διαρκές «κυνηγητό της αιώνιας νιότης» υποβαθμίζοντας τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, την πολιτική , την εργασία. Με τον τρόπο αυτό η παγκόσμια ημέρα της γυναίκας μετατράπηκε σε ημέρα γιορτής με εκπτώσεις και ιδιαίτερα δωράκια χάνοντας την πραγματική της σημασία ως ημέρα μνήμης και επαγρύπνισης. 

 Γιατί χρειαζόμαστε την ημέρα της γυναίκας τελικά; 

  Αφενός χρειαζόμαστε μία τέτοια ημέρα μνήμης για να ενισχύσουμε την ιδέα πως ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να δημιουργήσει τη ζωή που θέλει χωρίς το φύλο του να σταθεί εμπόδιο και αφετέρου να ενισχύσουμε και πρακτικά την ιδέα πως η γυναίκα είχε - έχει και θα έχει μία ισότιμη θέση στην κοινωνία. 

  Σχετικά πρόσφατα , δυστυχώς, υιοθετήσαμε έναν νέο όρο για να εκφράσουμε και να περιγράψουμε τις δολοφονίες ανάλογα με το φύλο του θύματος. Η γυναικοκτονία  βρέθηκε στην καθημερινότητα μας ως όρος , όχι για να υπερτονίσουμε την λύπη μας για μία δολοφονία σε βάρος γυναίκας μα για να αναδείξουμε το πρόβλημα .  Ακόμα και σήμερα γίνονται εγκλήματα σε βάρος ανθρώπων τους οποίους συνεχίζουμε να θεωρούμε κοινωνικά υποδεέστερους, για αυτό και ο  λόγος που η γυναικοκτονία αναφέρεται έτσι, καθιστά ξεκάθαρο προς πρόκειται για ένα έγκλημα εξαιτίας του φύλου του ανθρώπου σβήνοντας με αυτόν τον τρόπο τους ανήθικους (και εκτός πραγματικότητας) τίτλους περί «εγκλήματος πάθους» και ούτω καθεξής. 

   Σε μία προσπάθεια αρκετών για διχασμό ( που αν κάτι «κυνηγάει» την ανθρωπότητα είναι ο διχασμός και η σύγκριση - εκ καταβολής του κόσμου των ανθρώπων) , ενισχύουν τον «πόλεμο των φύλων» υποβαθμίζοντας την αναγκαιότητα για ισότητα, αξιοπρέπεια και αξιοκρατία  σε διαπροσωπικές αντιπαλότητες και ψευτο-εγωισμούς ως παιχνιδίσματα μεταξύ των φύλων.  

Ποιος είναι ο ρόλος της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας από εδώ και πέρα; 

  Ο πρωταρχικός στόχος και σκοπός δεν παύει να είναι ο ίδιος, όσο υπάρχουν άνθρωποι που εξαιτίας του φύλου τους βασανίζονται και αντιμετωπίζονται ως κατώτερα πλάσματα της κοινωνίας ( κλειτοριδεκτομές στην Αφρική, βιασμοί ως όπλο πολέμου) ακόμα και στις δήθεν σύγχρονες κοινωνίες (παρενοχλήσεις στον εργασιακό χώρο, απολύσεις λόγω εγκυμοσύνης ή μη προσλήψεις λόγω «αναπαραγωγικής ηλικίας, άγριες και ξεπερασμένες πρακτικές τοκετού κλπ) δεν μπορούμε να πούμε πως έχει επιτευχθεί το άλμα που αναμένουμε από μία κοινωνία που εξελίσσεται και προστατεύει ισότιμα τα μέλη της. 

  Με την υπενθύμιση αυτή , αντιλαμβανόμαστε επίσης πως λόγω «τύχης» κάποιοι αντιμετωπίζουν ακραίες καταστάσεις και ακραία καθημερινότητα ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα του Rawls και το «Πέπλο άγνοιας» , 

Αν αύριο το πρωί  ξυπνούσες σε μία κοινωνία της οποίας τα μέλη δεν γνωρίζουν τίποτα για τον τρόπο οργάνωσης της, τις τάξεις της , τα μέσα που διαθέτουν ως ατομικότητες, τα ταλέντα και τις δεξιότητες/ικανότητες τους.. πως θα ήθελες να λειτουργούν τα πράγματα , αν δεν είχες ιδέα για το που θα καταλήξεις στο σύστημα;

  Μήπως τελικά η παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας τείνει να «αγκαλιάσει» την παγκόσμια ανάγκη για σεβασμό , αξιοπρέπεια , ίσες ευκαιρίες και την ανάδειξη της αξίας του ανθρώπου; Μήπως πάλι είναι άλλη μία δική μας υπενθύμιση για την ρευστότητα της κοινωνίας και την ανάγκη να δημιουργηθούν στέρεες βάσεις για έναν κόσμο που αποδέχεται τον διπλανό του και του δίνει το χώρο να αναπτυχθεί και να αναπνεύσει; Μήπως είναι μία ευκαιρία να φανταστούμε τον εαυτό μας στην θέση της κόρης μας, της μητέρας μας, της συντρόφου μας και να αφουγκραστούμε τις καθημερινές δυσκολίες και τα εμπόδια; 

  Η κοινωνία όπως την γνωρίζαμε δεν θα είναι ποτέ ξανά η ίδια. 

Η ανάγκη για επαναπροσδιορισμό της θέσης του ανθρώπου και της αξίας της ανθρώπινης ζωής οφείλει να μπει και πάλι στο προσκήνιο! 

Γυναίκες που ενέπνευσαν τον κόσμο μας (εξαιρετικά μικρός κατάλογος) 

Υπατία (Μαθηματικός & Φιλόσοφος) 

Άντα Λάβλεϊς (Επιστήμονας)

Μαρί Κιουρί ( Επιστήμονας)

Κλάρα Καμποαμόρ (Πολιτικός) 

Σιμόν ντε Μποβουάρ (Συγγραφέας & Φιλόσοφος) 

Ρόζα Παρκς (Ακτιβίστρια) 

Ρόζαλιντ Φράνκλιν (Βιοφυσικός) 

Φρίντα Κάλο (Καλλιτέχνης) 

Πριγκίπισσα Νταϊάνα 

Πιπίτσα Πεταλά (Πρώτη Ελληνίδα Χειρουργός)

Ελένη Σκούρα (Πρώτη Ελληνίδα Βουλεύτρια) 

Καλλιρόη Παρρέν (Εκδότρια, Δημοσιογράφος , Φεμινίστρια) 

Λίνα Τσαλδάρη (Πρώτη Γυναίκα Υπουργός) 

Αμαλία Φλέμινγκ ( Γιατρός & Αγωνίστρια ) 

Κάπου εδώ θα χρειαστεί να κάνουμε τις προσωπικές μας αναζητήσεις για όλες εκείνες που έκαναν τη δύσκολη αρχή στην τέχνη , το θέατρο  , τη ζωγραφική , την πολιτική καθώς και στα μέχρι πρότινος «αντρικά επαγγέλματα» . 

Γεωργία Σώρου 

Παρα..Φιλοσοφίες