Εμείς & οι άλλοι στον ψηφιακό κόσμο

Photo by Luis Quintero

 

 «Η Επικοινωνία δεν είναι μόνο λέξεις και εικόνες που τοποθετούνται αόριστα στο χρόνο και στον τόπο, ούτε έχουν πλέον , έναν συγκεκριμένο δέκτη ή έναν αληθινό και ειλικρινή πομπό που εκπέμπει στα δικά του κύματα μέχρι να ακουστεί κάπου - κάποτε»

  Σκέψου αν χανόμασταν στην επικοινωνία με τον παραδοσιακό , ενσώματο, τρόπο τι συμβαίνει σήμερα που η επικοινωνία έχει λάβει και άλλες μορφές. Στην επικοινωνία δεν τοποθετούμε μόνο το διάλογο μα και τα sms, τα emails , τα chats των μεσών δικτύωσης μα και τα σχόλια κάτω από φωτογραφίες και μικρά ή μεγάλα βίντεο, άρθρα και γενικά σε ό,τι εκτίθεται στον ψηφιακό μας κόσμο.

  Η αλήθεια είναι πως ο τρόπος επικοινωνίας μας εξελίσσεται ταυτόχρονα με την κοινωνία, νέες λέξεις, νέοι τρόποι σύνδεσης με τους άλλους, νέες πρωτόγνωρες καταστάσεις που απαιτούν από εμάς να τις υιοθετήσουμε προκειμένου να μείνουμε σε επαφή με τους άλλους μα και νέες ευκαιρίες για να ανοιχτούμε προς τον κόσμο , αρχικά στον ψηφιακό και με τις σωστές βάσεις - ίσως - και στον φυσικό. Η αλήθεια είναι, πως δεν πρόκειται για κάτι νέο, μιας και από καταβολής του κόσμου οι άνθρωποι υιοθετούσαμε ή δημιουργούσαμε νέους τρόπους επικοινωνίας προκειμένου να μείνουμε σε επαφή με τους άλλους  και να δημιουργήσουμε κοινωνίες και ομάδες με κοινά γνωρίσματα.

  Όσο επικοινωνούμε με τον άλλον, με την φυσική μας παρουσία, μπορούμε να έχουμε περισσότερες λεπτομέρειες για τα όσα λέγονται όχι μόνο από τα λόγια του συνομιλητή μας  μα και από το ύφος, τη στάση σώματος, τον τόνο και το χρώμα της φωνής του ή διάφορες χειρονομίες που μπορεί να κάνει. Από την άλλη στον «άχρωμο» ψηφιακό κόσμο δεν έχουμε τις ίδιες δυνατότητες. Βέβαια, με τον καιρό αναπτύξαμε μία νέα κουλτούρα και έναν «εσωτερικό κανόνα» μέσω του οποίου κατανοούμε τα όσα λέγονται μα και τα όσα «εννοούνται» από τη χρήση emojis, σημείων στίξης, τις μονολεκτικές απαντήσεις ή τον χρόνο αναμονής απάντησης. 

  Μιας και η επικοινωνία όπως προείπαμε , εξελίσσεται μαζί με την κοινωνία κάνει και κάτι ακόμα.. την ακολουθεί πιστά, γίνεται ο αντικατοπτρισμός της.  Αυτό που παρατηρείται εντονότερα το τελευταίο διάστημα είναι πως η έκθεση μας στον ψηφιακό κόσμο μας στερεί την επαφή με την πραγματικότητα . Και δεν εννοώ την αποχαύνωση μας , που ας είμαστε ειλικρινείς όλοι έχουμε περάσει από αυτό το στάδιο, αλλά την συνειδητοποίηση πως πίσω από την άλλη οθόνη , την οθόνη του δέκτη,  υπάρχει ένα αληθινό πρόσωπο, ένας άλλος αληθινός άνθρωπος. 

   Μιας και η νόσος της εποχής μας είναι η ευκολία, σε συνδυασμό με την τοξικότητα, βρίσκουμε σύνηθες να διαβάζουμε αρνητικά - προσβλητικά σχόλια και μηνύματα μιας και ο εγωισμός του πομπού τρέφεται από την «ταπείνωση» του δέκτη. Αν εκτίθεσαι, με όποιον τρόπο , στον ψηφιακό κόσμο τότε σίγουρα το έχεις συναντήσει.  Η ευκολία που έχει γίνει δεύτερο δέρμα μας , μας επηρεάζει σε κάθε έκφανση της ζωής μας. Ακόμα και οι δικαιολογίες μας είναι εύκολες, δεν χρειάζεται να τις σκεφτούμε αρκετά:

«Εκτίθεσαι άρα θα ακούσεις και τα καλά και τα κακά» 

Από πότε η αγένεια και η κακία ονομάστηκαν ειλικρίνεια και νοιάξιμο; Μάλλον έχουμε μπερδέψει τη γλώσσα μας και την πραγματικότητα μας περισσότερο από όσο νομίζουμε!

  Τα social media έγιναν ο γλυκός μας εθισμός, ένας εθισμός που έχει και την αποδοχή της κοινωνίας . Εκεί νιώθουμε ελεύθεροι, μιας και δεν μπορούμε να νιώσουμε έτσι πουθενά αλλού. Μα τι είδους ελευθερία είναι αυτή όταν δεν συνοδεύεται από αυτοσυνειδησία; Όταν δεν γνωρίζω καν την πηγή των όσων εκφράζονται με λέξεις, είμαι πραγματικά θύτης ή θύμα της ίδιας μου της αδυναμίας να εντοπίσω όσα με ωθούν να λέω όσα λέω και να  πράττω όπως πράττω ; Και τελικά , σε έναν κόσμο χωρίς ουσιαστικό διάλογο και ουσιαστική επικοινωνία, πόσο μακριά πιστεύουμε πως έχουμε φτάσει από τους πρωτόγονους; Όταν δεν μπορώ να εντοπίσω τη πηγή του θυμού μου, να τον ελέγξω , ούτε καν καλά - καλά να τον κατονομάσω.. πόσο απέχω από τα«απολίτιστα όντα» που έχουμε στο μυαλό μας όταν σκεφτόμαστε τους ανθρώπους των σπηλαίων; 

  Η κοινωνία μας, εδώ και πολλά χρόνια, ήταν ένα καζάνι που έβραζε. Μόνο που αυτό το καζάνι «έσκασε» και εμείς ούτε καν το καταλάβαμε. Τώρα όμως που το περιεχόμενο του καζανιού μπαίνει σιγά και σταθερά στην καθημερινότητα μας αναρωτιόμαστε πως προέκυψαν όλα τα προβλήματα της κοινωνίας μας. Ποτέ δεν προκύπτουν.. το κακό και τα προβλήματα έρχονται μετά από μακρά προετοιμασία. 

  Ο Χάμπερμας (φιλόσοφος & κοινωνιολόγος) τόνισε πως χρειάζεται να υπάρχει μία αναγκαία πίστη των συνομιλητών πως αυτά που λέγονται είναι αληθινά , ειλικρινή και σωστά. Πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο σε έναν κόσμο που αλλάζει; Σε έναν κόσμο που η επικοινωνία λαμβάνει και άλλες διαστάσεις; Σε έναν κόσμο που δεν νιώθουμε πως ανήκουμε κάπου, που δεν αναζητούμε τις ανάγκες μας και αφήνουμε το ρεύμα να μας οδηγήσει;

 Μάλλον η ανάγκη για την καλλιέργεια της αυτογνωσίας και της αυτονομίας μας .. χτυπά την πόρτα!