Νεογνική Απώλεια & Απώλεια Κύησης - Μήνας Ευαισθητοποίησης

 

Ο Οκτώβριος είναι σίγουρα ο μήνας ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού, μα αυτές τις ημέρες πάνω στη ροζ κορδέλα θα βάλουμε και λίγο γαλάζιο όσο και αν είμαστε κατά των στερεοτύπων:

 Ο Οκτώβριος είναι, επίσης , μήνας ευαισθητοποίησης για την νεογνική απώλεια και την απώλεια κύησης. 

Για ποιο λόγο να υπάρχει μία τέτοια ημέρα ευαισθητοποίησης;

Μέχρι και σήμερα η αποβολή και η νεογνική απώλεια θεωρείται θέμα ταμπού και μάλιστα είναι η μόνη φορά που ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας δεν ''αποδέχεται'' αυτό το πένθος, μιλάμε δηλαδή για ένα θάνατο ο οποίος περνάει στα μικρά γράμματα. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Αφενός γιατί μας είναι δύσκολο να μιλήσουμε ανοιχτά για τα άσχημα ή τα δυσάρεστα γεγονότα, αφετέρου γιατί δεν έχουμε τις επαρκείς γνώσεις, την ευαισθητοποίηση ή ακόμα και την ενσυναίσθηση να αποδεχτούμε πως πρόκειται για μία εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Στόχοι της ευαισθητοποίησης μας είναι να καταρρίψουμε το ταμπού και να φέρουμε στην επιφάνεια το δικαίωμα του ανθρώπου στο πένθος , να δώσουμε την ευκαιρία σε κάθε άνθρωπο να μιλήσει ανοιχτά για τη δική του ιστορία και να κατανοήσουμε πως τα συναισθήματα μας είναι αποδεκτές και φυσιολογικές ανταποκρίσεις του σώματος ( και του πνεύματος) μας στα ερεθίσματα που λαμβάνουμε και τις εμπειρίες που βιώνουμε. 

Η 15η Οκτωβρίου είναι ημέρα μνήμης, ευαισθητοποίησης και υποστήριξης. 

Ποια είναι τα στατιστικά; Ποια είναι τα πραγματικά νούμερα που αφορούν την αποβολή και την νεογνική απώλεια; 

Κάπου εδώ, πριν προχωρήσουμε, να ξεκαθαρίσουμε πως δεν μιλάμε απλά για αριθμούς. Αλλά για ανθρώπους (και συντρόφους/συγγενείς ανθρώπων) που κουβαλούν τη δική τους ιστορία και αρκετές φορές το δικό τους τραύμα. 

Για εκείνες που γνωρίζουν πως είναι έγκυος ένα ποσοστό της τάξεως του 10-15%  θα καταλήξει σε αποβολή, συνήθως το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης (εξ ου και η ''προκατάληψη'' της μη ανακοίνωσης της εγκυμοσύνης στα αρχικά της στάδια) ενώ στο δεύτερο τρίμηνο βλέπουμε το ποσοστό να πέφτει στο 1-5% . 

Σε μικρότερα ''στατιστικά'' , μία στις τέσσερις γυναίκες θα βιώσουν την αποβολή έστω μία φορά στη ζωή τους (κάποιες φορές μάλιστα τυγχάνει να μη γνωρίζουν πως απέβαλλαν, για αυτό και αναφερόμαστε σε εκείνες που έλαβαν ένα θετικό τεστ). Τώρα ίσως καταλαβαίνεις την αγωνία και την απόφαση αρκετών ζευγαριών να μην ανακοινώσουν, σε μεγάλο κύκλο τουλάχιστον, τον ερχομό του μωρού τους ή ακόμα περισσότερο το λόγο που μία τέτοια ημέρα ευαισθητοποίησης είναι τόσο σημαντική. 

Μέχρι και σήμερα άνθρωποι που ζούμε στις λεγόμενες  ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου δεν λαμβάνουμε την επαρκή υποστήριξη ψυχολογική, συναισθηματική, ιατρική μα ούτε και την υποστήριξη της κοινωνίας. Πολλές φορές μάλιστα ακούμε εκφράσεις που όχι μόνο δεν βοηθούν, μα δημιουργούν και επιπλέον τύψεις στη γυναίκα (και το ζευγάρι) σε μια έντονα  συναισθηματικά φορτισμένη  κατάσταση. Ρίχνουμε ευθύνες για την ''αδυναμία'' της να προχωρήσει η κύηση της, κατηγορώντας μάλιστα και τα ίδια της τα όργανα χρησιμοποιώντας μία ιδιαίτερα τραυματική ιατρική ορολογία. 

Σύμφωνα με έρευνες , όπως μπορούμε να καταλάβουμε, δεν έχει καμία σημασία για την ψυχολογία του ανθρώπου αν η απώλεια τελέστηκε κατά την -για παράδειγμα- 8η ή 20η εβδομάδα κύησης επομένως η κοινωνική αποσιώπηση της την στιγμή που ένα μεγάλο μέρος των γυναικών πενθεί, θέλει να μιλήσει και να λάβει υποστήριξη  είναι εντελώς άκαιρη και διαιωνίζει ένα ταμπού εκατοντάδων χρόνων!

Από ποια (ψυχολογικά) στάδια θα περάσει ένας άνθρωπος μετά την απώλεια;  

Σχεδόν από όλα τα στάδια του πένθους, σε αυτά τα στάδια παρατηρούμε την προσπάθεια του ανθρώπου να επεξεργαστεί και να διαχειριστεί τη νέα κατάσταση:

1. Άρνηση, συμπορευόμενη με σοκ και με μία αδυναμία να κατανοήσεις τι έχει συμβεί ώστε να εκφραστείς ανοιχτά. Στην πραγματικότητα δεν μπορείς να προσδιορίσεις τα συναισθήματα σου. 
2. Θυμός, το γιατί και το γιατί σε εμένα μπαίνει στο πλάνο, την ίδια στιγμή μπορεί να αναρωτηθούμε γιατί πχ εκείνοι το κατάφεραν και όχι εγώ , χωρίς αυτό να σημαίνει πως τρέφεις αρνητικά συναισθήματα για εκείνους που κατάφεραν να προχωρήσουν με την κύηση τους. Θυμήσου πως είναι και αυτό ένα στάδιο του πένθους σου και δεν σημαίνει τίποτα για τις αξίες σου και αυτού που πραγματικά είσαι. 
3. Διαπραγμάτευση, η δύσκολη περίοδος αλλά η πιο κοντινή στην αποδοχή. Εδώ αναρωτιόμαστε τι θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει διαφορετικά ώστε να αποτρέψουμε αυτήν την απώλεια. Ο θυμός που είχαμε πριν, ξεκινά την αντιστροφή του από το εξωτερικό περιβάλλον προς το εσωτερικό. Ξεκινούν και δημιουργούνται τύψεις και ενοχές σχετικά με το τι θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει διαφορετικά. Στην κατάσταση της νεογνικής απώλειας και της αποβολής παρατηρούμε ότι το στάδιο της διαπραγμάτευσης έρχεται συντομότερα από άλλες καταστάσεις πένθους, ξεκινάμε να ρίχνουμε δηλαδή ευθύνες είτε στο σώμα μας ή σε κάτι που πιστεύουμε πως κάναμε λάθος και προκλήθηκε η απώλεια. 
4. Κατάθλιψη, εδώ συνειδητοποιούμε την μονιμότητα της κατάστασης. Ερχόμαστε σε επαφή με ένα μεγάλο φάσμα των λεγόμενων ''αρνητικών'' συναισθημάτων όπως του θυμού, του φόβου, της λύπης, του οίκτου, της αβεβαιότητας και της μη εμπιστοσύνης στον εαυτό μας και πολλές φορές στο σώμα μας. Η συνεχής ανάγκη για αναφορά στην απώλεια μας είναι λογική , χρειάζεσαι να αναφέρεσαι σε αυτό όσο και αν σε πονάει καθώς αισθάνεσαι πως αν δεν αναφερθείς θα το ξεχάσεις. Η θλίψη είναι η άγκυρα που σε κρατάει δεμένη-ο με το γεγονός. Εδώ θα βιώσουμε την μοναξιά (ενώ μπορεί και να έχουμε κάποιον-α δίπλα μας) αλλά και εντονότερες σωματικές αντιδράσεις από τα προηγούμενα στάδια (αϋπνία ή έντονη υπνηλία, εφιάλτες, εφίδρωση, νευρικότητα, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, υπερφαγικά επεισόδια, ανορεξία) 
5. Αποδοχή, έρχεται; Και όμως έρχεται. Ξέρεις όταν ξεπεράσεις τα παραπάνω στάδια και συνειδητοποιήσεις πως (καλώς ή κακώς) η ζωή ,κυριολεκτικά, συνεχίζεται κατανοείς βαθύτερα την απώλεια. Η απώλεια είναι υπαρκτή και κατανοείς πως βγαίνοντας από την θλίψη, δεν σημαίνει πως ξεχνάς το γεγονός. Ξεκινάμε και προσαρμοζόμαστε σταδιακά στην απώλεια έχοντας κατά νου πως δεν φέρουμε ευθύνες, κάναμε ό,τι καλύτερο περνούσε από το χέρι μας και η συνέχιση της ζωή μας δεν σημαίνει πως ξεχνάμε την απώλεια μας. 

Ξέρω πως είναι δύσκολο να βρούμε υποστηρικτικά λόγια σε δύσκολες περιστάσεις, πόσω μάλλον σε μία τέτοια περίσταση.  Μα θυμήσου πως είναι καλύτερα να μη πεις τίποτα απολύτως από το να πεις κάτι που μπορεί να πονέσει τον άνθρωπο/ τους ανθρώπους που βιώνουν αυτή την κατάσταση. 

Τι μπορούμε να πούμε σε έναν άνθρωπο που περνάει αυτό το πένθος; 

Πως αισθάνεσαι; Μίλησε μου αν θες

Λυπάμαι ειλικρινά για αυτό που περνάς

Είμαι εδώ για εσένα

Ξέρω ότι σου λείπει

Όσο και αν κατηγορείς τον εαυτό σου, δεν φταις εσύ

Είναι λογικό να θέλεις να πενθήσεις

Είναι λογικό να φοβάσαι και να χρειάζεσαι το χρόνο σου πριν (και αν)  προσπαθήσεις πάλι

Είναι απόλυτα εντάξει να θέλεις το χρόνο σου ώστε να αναρρώσεις 

Είναι  απόλυτα εντάξει να θες να φωνάξεις, να κλάψεις ακόμα και να βρίσεις 

Άφησε τα συναισθήματα σου ελεύθερα, είναι εντάξει! 

Είναι επίσης βοηθητική η σωματική επαφή αν το άτομο που έχουμε δίπλα μας, αν τη δέχεται φυσικά. Μία αγκαλιά , ένα χάδι ή και μόνο η παρουσία μας δίπλα της-του χωρίς να κάνουμε κάτι είναι αρκετή. Μπορείς επίσης να μαγειρέψεις κάτι για εκείνη-ον , να προτείνεις μία ταινία, μία βόλτα (αν είσαι σε θέση) ή ακόμα και ένα επιτραπέζιο. Πάντα φυσικά με ευγένεια και ενσυναίσθηση..να θυμάσαι οι άνθρωποι θέλουμε να ακουστούμε και να νιώσουμε πως μπορούν να μας καταλάβουν! 

Εύχομαι μέσα από αυτή τη μικρή αναφορά, για ένα τόσο μεγάλο θέμα, να είσαι έτοιμος-η να βάλεις και εσύ το λιθαράκι σου στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας μας για την νεογνική απώλεια και την απώλεια κύησης. Νιώσε άνετα να μοιραστείς το άρθρο μας μα και τις αναφορές μας όπως θα τις βρεις στους επίσημους λογαριασμούς μας στα social media ως μέρος της ευαισθητοποίησης μας! 

(Προειδοποίηση για ενοχλητικό περιεχόμενο - Τι δεν λέμε)

Ξέρω πως ίσως σοκαριστείς με τα παρακάτω μιας και ίσως σου φανούν αυτονόητα, μα είναι οι συχνότερες εκφράσεις που ακούει ένας άνθρωπος που βιώνει την απώλεια: 

''Τουλάχιστον ξέρεις ότι μπορείς να κάνεις παιδιά''

''Όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο''

''Τουλάχιστον έγινε νωρίς'' / ''Τουλάχιστον δεν πρόλαβες να δεθείς'' 

''Μήπως έκανες κάτι που δεν έπρεπε;''

''Θα το ξεπεράσεις , τόσες γυναίκες το έχουν περάσει''

''Θα δεις που στο επόμενο θα πάνε όλα καλά''

''Μην αργήσεις τώρα για το επόμενο''

Γεωργία Σώρου 

Παρα..Φιλοσοφίες

Το παρόν κείμενο δεν παρέχει ιατρικές συμβουλές, διαγνώσεις ή θεραπείες. Το περιεχόμενο του συγκεκριμένου blog  έχει αποκλειστικά ενημερωτικό σκοπό και σε καμία περίπτωση δεν έχει σκοπό να αντικαταστήσει την επαγγελματική ιατρική συμβουλή, διάγνωση ή θεραπεία.