Ο αγγλικός όρος και μετάφραση της ανθεκτικότητας είναι η λέξη ''resilience'', η ανθεκτικότητα περιγράφει την ικανότητα ενός υλικού να επανέρχεται στην αρχική του κατάσταση και να αντιστέκεται στην όποια ζημιά θα μπορούσε να έχει υποστεί , για παράδειγμα ένα λάστιχο έχει μία τέτοια ανθεκτικότητα καθώς μπορεί να τεντωθεί ωστόσο επανέρχεται ακέραιο στην αρχική του κατάσταση.
Το Resilience λοιπόν όσο αφορά τον άνθρωπο και την ψυχοσύνθεση του, είναι η ικανότητα ενός ανθρώπου να επανέρχεται και να ανακάμπτει ψυχικά, διανοητικά, σωματικά, πνευματικά έπειτα από μία μεγάλη δυσκολία, ένα τραύμα, έναν χωρισμό, μία απώλεια. Οι άνθρωποι μαθαίνουν, εξασκούνται στο να είναι ψυχικά ανθεκτικοί κατά την διάρκεια της ζωής τους, είτε μέσω της εμπειρίας τους ή με την βοήθεια κάποιου προτύπου. Πρόκειται για μία επίκτητη ικανότητα η οποία κάνει την εμφάνιση της με σκοπό να μας προστατέψει. Έχουμε ακούσει από πολλούς ανθρώπους, μπορεί και από εμάς τους ίδιους, να λέμε ''μου φαίνεται απίστευτο που άντεξα όλο αυτό'' ή ''δεν έχω ιδέα πως κατάφερα να το ξεπεράσω''. Σε δύσκολες στιγμές, σε στιγμές όπου δοκιμαζόμαστε ξεκινούν και λειτουργούν διάφορα ένστικτα επιβίωσης, συμπεριφορές που έχουμε δημιουργήσει, που έχουμε υιοθετήσει, που έχουμε κάποιες φορές ξανά χρησιμοποιήσει στο παρελθόν.
Οι άνθρωποι με ψυχική ανθεκτικότητα δεν είναι σούπερ ήρωες, δεν ξεπερνούν τις δυσκολίες από την μία στιγμή στην άλλη. Αυτό που κάνουν με διαφορετικό τρόπο είναι να διαχειρίζονται όποια κατάσταση δημιουργηθεί, με μεγαλύτερη ψυχραιμία λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παράγοντες και να προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί με σκοπό την ανάκαμψη τους. Για να συμβεί αυτό, ο άνθρωπος με αναπτυγμένη ψυχική ανθεκτικότητα έχει μάθει να αναγνωρίζει τα συναισθήματα του, να τα κατονομάζει, να γνωρίζει πότε και γιατί αναζωπυρώνουν και φυσικά μέσα από την εξάσκηση έχει βρει τους τρόπους με τους οποίους θα είναι αποτελεσματική η ανάδραση του στα γεγονότα.
Πάμε να δούμε κάποια χαρακτηριστικά των ψυχικά ανθεκτικών ανθρώπων, μπορεί να αναγνωρίσεις και τον εαυτό σου κάπου εδώ:
1) Αναγνωρίζουν τον εαυτό τους όχι ως αποτέλεσμα των καταστάσεων, όχι ως παθητικό αντικείμενο αλλά ως ενεργητικό υποκείμενο.
2) Για αυτό τον λόγο αναλαμβάνουν την πλήρη ευθύνη των όσων διαδραματίζονται. Γίνονται τα ενεργά υποκείμενα που μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση, να πάρουν στα χέρια τους τα γεγονότα και να τα οδηγήσουν στην κατεύθυνση που οι ίδιοι επιθυμούν.
3) Εστιάζουν στο αποτέλεσμα και όχι στις δικαιολογίες, τι σημαίνει αυτό; Αναζητούν τρόπους να επιλύσουν μία κατάσταση, ανατροφοδοτούνται με τα αποτελέσματα τους και κινούνται προς μία κατεύθυνση ανάπτυξης.
4) Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να γνωρίζουν καλύτερα τον εαυτό τους, τις ικανότητες τους. Να αναγνωρίζουν τα δυνατά αλλά και τα αδύναμα χαρακτηριστικά τους.
5) Αναγνωρίζοντας τον εαυτό τους στον καθρέφτη ανακαλύπτουν το νόημα στην ζωή τους. Μη μας τρομάζει ο όρος, νόημα θα πει αυτό που κάνω και με γεμίζει συναισθήματα χαράς, ευεξίας και ολοκλήρωσης. Με αυτόν τον τρόπο και έχοντας ως πυξίδα το νόημα τους μπορούν και ανασυντάσσονται μετά από κάθε εμπόδιο ή δυσκολία. Έχοντας εμπιστοσύνη στον εαυτό μας θα διαλέγουμε πάντα τον καλύτερο και πιο όμορφο δρόμο. Ο δρόμος για την προσωπική μας επιτυχία και ευτυχία δεν έχει εμπόδια, μόνο μερικές ''τρικλοποδιές'' που οι ίδιοι πολλές φορές βάζουμε στην ζωή και τα σχέδια μας. (Μπορείς να διαβάσεις σχετικά με το νόημα της ζωής στο άρθρο που αφορά τον ψυχίατρο Βίκτωρ Φρανκλ https://parafilosofies.blogspot.com/2020/12/blog-post.html )
Είναι θετικό το γεγονός πως η ψυχική ανθεκτικότητα μπορεί να καλλιεργηθεί μέσα από διάφορες δράσεις μας, για παράδειγμα μέσω της επαφής μας με τους άλλους, με το διάβασμα, τον διαλογισμό, με το μοίρασμα, μέσω της σχέσης μας με την φύση και με ό,τι άλλο μας γεμίζει. Το χιούμορ, οι παρέες ακόμα και ένας ειδικός επιστήμονας μπορούν να μας δώσουν το έναυσμα και τις κατευθυντήριες για αυτή την εσωτερική αναζήτηση και την ενδυνάμωση της ανθεκτικότητας μας απέναντι στις καταστάσεις.
Ο πραγματικά θετικός τρόπος ζωής είναι εκείνος που μπορεί να καλλιεργήσει και να ενδυναμώσει την ανθεκτικότητα μας, η θετική αυτοεικόνα μας, η βίωση θετικών συναισθημάτων μέσα από τις παρέες μας, μία ταινία, μία εκπομπή , ένα βιβλίο βοηθούν στο να μένουμε κοντά στην ''φωτιά'', κοντά στον δυνατό μας εαυτό. Έχουμε ήδη αναφέρει και σε άλλα άρθρα πως ο άνθρωπος βιώνει όλη την γκάμα των συναισθημάτων και είναι απόλυτα εντάξει, καθώς έτσι μαθαίνουμε τον εαυτό μας, εκφραζόμαστε , συναντάμε τον καλύτερο και τον χειρότερο μας εαυτό. Δεν πρόκειται λοιπόν για μία εκτός τόπου και χρόνου ανέμελη συμπεριφορά, αλλά για έναν τρόπο ζωής που μέσω της αισιοδοξίας μας ανακαλύπτουμε τρόπους για να αλλάξουμε και να αναδράσουμε στα γεγονότα. Είναι αυτή η αίσθηση πως όλα στο τέλος θα πάνε ακριβώς όπως τα θέλουμε εμείς γιατί έχουμε όλα τα μέσα και τους τρόπους για να το κάνουμε. Πρόκειται για μία απελευθερωτική στάση ζωής, εγώ ως ενεργό υποκείμενο μπορώ να αλλάξω όσα δεν μου αρέσουν ή δεν μου κάνουν αναζητώντας το καλύτερο για εμένα και τους γύρω μου. Άλλωστε μην ξεχνάς,
Η πέτρα, το σίδερο, το ατσάλι δεν αντέχουν. Ο άνθρωπος αντέχει!
Νίκος Καζαντζάκης
Κείμενο
© Γεωργία Σώρου
© Παρα..Φιλοσοφίες
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου