Σαμπίνα Σπίλραϊν, η γυναίκα πίσω από τον Καρλ Γιουνγκ και τον Σίγκμουντ Φρόιντ

 Η Σαμπίνα Σπίλραϊν γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου του 1885 τότε που ο δάσκαλος Φρόιντ ήταν ήδη 29 χρόνων και ο (αργότερα) μαθητής Γιουνγκ μόλις 10. Αυτές τις τρεις μορφές της ψυχανάλυσης θα τις ενώσει ένα περίεργο περιστατικό.

 Η Σπίλραιν, εβραϊκής καταγωγής, πέρασε μία ταραχώδη παιδική ζωή που σημαδεύτηκε με το χαμό της μοναδικής της αδερφής. Στα πρώτα χρόνια κιόλας της ζωής της παρουσίασε μία καταθλιπτική συμπεριφορά με έντονη όμως την ανάγκη για εξερεύνηση και ανακάλυψη του κόσμου. Οι γονείς της βλέποντάς της να μεγαλώνει έκριναν σωστό να την εισάγουν στην ψυχιατρική κλινική της Ζυρίχης για έναν χρόνο. Τον ίδιο χρόνο ο ψυχαναλυτής Γιούνγκ προέβη στην πρωτότυπη κίνηση να εγκατασταθεί σαν ιατρός της κλινικής εντός της πτέρυγας έτσι ώστε να έρθει σε επαφή με τους θεραπευόμενους και να τους παρακολουθήσει στενά ώστε να συλλέξει τις κατάλληλες πληροφορίες για την έρευνα του.

 Ο Γιούνγκ εισερχόμενος στην κλινική είθε να συναντήσει για πρώτη φορά την Σαμπίνα, ως την πιο δύσκολη ασθενή της ψυχιατρικής πτέρυγας. Η κοπέλα κίνησε το ενδιαφέρον του Γιούνγκ και αποφάσισε να αναλάβει εξ ολοκλήρου την θεραπεία της αλλά και να την 'χρησιμοποιήσει' στην νέα μέθοδο, του λεκτικού συνειρμού με την βοήθεια του γαλβονόμετρου. Έχοντας γνωρίσει την ψυχολογία του Φρόιντ περί υστερίας και ονείρων, διαφώνησε μαζί του και αργότερα αποσχίστηκε οριστικά από το φροϊδικό ρεύμα. 
  
 Εν τω μεταξύ στην κλινική η Σπίλραϊν και ο Γιούνγκ ερχόντουσαν καθημερινά σε επαφή μέσα από τα πειράματα και τις συζητήσεις, η διάγνωση της,  ψυχωτική υστερία οφειλόμενη σύμφωνα με τον Γιούνγκ στην δυσλειτουργική σχέση με τους γονείς της και τον χαμό της αδερφής της. Ο ίδιος ο Γιούνγκ πριν την ρήξη με τον Φρόιντ αλληλογραφούσε μιλώντας του για αυτήν την νέα που είχε αναλάβει. 

 Κατά την διάρκεια της θεραπείας η Σπίλραϊν ερωτεύτηκε τον ψυχαναλυτή της, καθώς ήταν ο άνθρωπος που πρώτη φορά εμπιστεύτηκε, που την βοήθησε να βγει από το αδιέξοδό της και της έδωσε το χώρο και την σημασία που πάντα αναζητούσε. Αισθάνονταν ασφάλεια δίπλα του, βρήκε τον καλύτερό της εαυτό και για αυτό η παραμονή της στην κλινική διήρκησε μόλις έναν χρόνο. Στον έρωτά της έδινε το χαρακτηρισμό 'ποίημα' και εξερχόμενη από την κλινική θέλησε να συνεχίσει την σχέση που είχε αναπτύξει με τον Γιούνγκ , γεγονός όμως δύσκολο καθώς, πέραν της ιδιότητας του πρώτου που δεν του επέτρεπε μία τέτοια σχέση, ο ίδιος ήταν ήδη παντρεμένος και ανέμενε τον ερχομό του πρώτου του παιδιού. 

 Η Σπίλραϊν βγαίνοντας από την κλινική σπούδασε ιατρική με κύρια ασχολία της την ψυχανάλυση οπου ήταν και η πρώτη που έκανε διατριβή πάνω στον τομέα της σχιζοφρένειας. Καθ'όλη την διάρκεια των σπουδών της και όντας απογοητευμένη από τον πρώτο της έρωτα αλληλογραφούσε με τον Φρόιντ ανταλάσσοντας ιδέες και σκέψεις. Το 1912 δημοσιεύει ένα από τα σημαντικότερα άρθρα της ψυχανάλυσης "Η καταστροφή ως αιτία της δημιουργίας". Ο δεύτερος "πατέρας" της πορείας της, Σίγκμουντ Φρόιντ όχι μόνο συνομιλούσε μαζί της μα χρησιμοποιούσε και μία σειρά από ανακαλύψεις και θέσεις της ίδιας για να δημιουργήσει τις απόψεις που αργότερα καπηλεύτηκε, το "Πέραν της αρχής της ηδονής" ανήκει εξ ολοκλήρου στην σκέψη της Σπίλραιν. 

 Η γυναίκα αυτή παρακολουθώντας κανείς την πορεία της, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί τραγική μορφή της ίδιας της ζωής. Μία γυναίκα που θεωρούνταν "παρανοϊκή" από την ίδια της την οικογένεια, έχασε σε μικρή ηλικία την αδερφή της και αργότερα κλείστηκε σε ψυχιατρική κλινική. Εκεί γνώρισε πέραν της ψυχικής της υγείας και τον μεγάλο έρωτα της ζωής της, Κάρλ Γιουνγκ, ο οποίος είχε ήδη μία στρωμένη ζωή, επιζητούσε το κοινωνικό και επαγγελματικό στάτους που μόλις είχε αρχίσει να αποκτά και για αυτό χώρισε μία για πάντα την Σπίλραϊν. Αργότερα τόσο ο ίδιος όσο και ο Φρόιντ χρησιμοποίησαν ιδέες της και έχτισαν μία καριέρα πάνω στην σκέψη αυτής της άγνωστης γυναίκας, στην οποία οφείλουμε τις κυριότερες θέσεις της ψυχανάλυσης όπως είναι διαμορφωμένες σήμερα. Ωστόσο η μοίρα της επιφύλασσε και ένα τέλος ανάλογο της πολυτάραχης ζωής της. 

 Η Σπίλραϊν τελείωσε τις σπουδές της και παντρεύτηκε. Το 1923 επιστρέφει στην γενέτειρά της, την Ρωσία, για να δημιουργήσει τον πρώτο παιδικό σταθμό δημιουργικής απασχόλησης των νηπίων θέλοντας να τους δώσει μία καλύτερη ποιότητα ζωής, με την ελπίδα ίσως ότι τα παιδιά αυτά θα βρουν στο πρόσωπό της την κατανόηση και την βοήθεια που εκείνη δεν έλαβε. Ωστόσο η γενικότερη κοινωνικοπολιτική κατάσταση στην Ρωσία ήταν εξαιρετικά κρίσιμη και με απόφαση του Στάλιν η ψυχανάλυση απαγορεύτηκε και στην Ρωσία με αποτέλεσμα να κλείσει ο νηπιακός της σταθμός. Η ίδια είχε αποκτήσει δύο κόρες, στον ίδιο νηπιακό σταθμό, τι ειρωνεία,  διέμενε και ο γιός του Στάλιν. Το τέλος της όπως και το τέλος χιλιάδων Εβραίων της Ρωσίας ήταν τραγικό. Το 1942 εκτελέστηκε μαζί με τις δύο της κόρες στο Ροστόβ. 

 Διαβάζοντας κανείς την ιστορία της δεν μπορεί να πιστέψει πως αναφερόμαστε σε πραγματικά γεγονότα και όχι σε κάποιο αμερικάνικο κινηματογραφικό σενάριο. Η γυναίκα αυτή είναι από τις λιγότερο γνωστές γυναίκες που ανέδειξε η επιστήμη και αντιστρόφως που ανέδειξαν την επιστήμη. Φυσικά η μεγάλη οθόνη δεν θα μπορούσε να μη μαγευτεί με αυτήν την ιστορία. Το 2002 ο Ρομπέρτο Φαέντζα σκηνοθετεί την ταινία ''Ψυχή και Σώμα" (Prendimi l'anima) όπου μία Γαλλίδα φοιτήτρια και ένας Σκωτσέζος ιστορικός αναζητούν στη Μόσχα στοιχεία για την Σαμπίνα Σπίλραιν , με τους Καρλ Γιουνγκ και την ίδια να έχουν τον πρωταρχικό ρόλο στην ταινία (Ιαν Γκλεν, Εμίλια Φοξ, Γκρεγκ Φέργκιουσον, Καρολίν Ντουσέ, Τζέιν Αλεξάντερ). Αργότερα το 2011 ο Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ γυρίζει "Μία επικίνδυνη μέθοδο" με τους Μάικλ Φασμπέντερ, Κίρα Νάιτλι, Βίγκο Μόρτενσεν, Βενσάν Κασέλ. 

Κείμενο 

© Γεωργία Σώρου

© Παρα..Φιλοσοφίες